Johanna Westerdijk en de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging (KNPV)

In 1929 werd prof. Johanna Westerdijk benoemd tot één van de redacteuren van het Tijdschrift over Plantenziekten, zoals het tijdschrift van de Nederlandse Plantenziektenkundige (fytopathologische) Vereeniging destijds heette. De Vereeniging was in 1891 opgericht door professor Jan Ritzema Bos en in 1895 verscheen de eerste editie van het tijdschrift. Het blad ontwikkelde zich tot een belangrijk wetenschappelijk tijdschrift op het gebied van plantenziekten.

Kifterijen tussen wetenschap en praktijk

Bij het 50-jarig bestaan van de vereniging in 1941 heeft Johanna Westerdijk daarin een terugblik geschreven op de ontwikkeling van de fytopathologie in die periode. Ze schreef o.a.: ‘Er is een alleszins gezonde uitwisseling tusschen wetenschap en praktijk; zij hebben elkaar tot sterke werkzaamheid geprikkeld. De gewone kifterijen tusschen wetenschap en praktijk zijn niet uitgebleven; zij behoren echter bij de gezonde ontwikkeling van iedere wetenschap die een groote toegepaste betekenis heeft en hebben geen schade aan het geheel berokkend.’

Als de oorlog voorbij is

In 1946 volgde Johanna Westerdijk professor Hendrik Quanjer op als voorzitter van de vereniging. Eén van haar eerste taken was het zuiveren van de vereniging. Het lidmaatschap ging verloren aan alle leden aan wie de burgerlijke rechten, zoals het kiesrecht, waren ontnomen als gevolg van de naoorlogse juridische maatregelen die tegen collaborateurs werden getroffen. Zij was overigens zelf ook onderwerp van onderzoek geweest in verband met de levering van Penicillium-stammen (als bron voor penicilline) aan Duitsland, maar werd vrijgepleit en mocht haar werkzaamheden voortzetten. In 1950 verscheen het eerste artikel in de Engelse taal in het Tijdschrift. Dat was het begin van de ontwikkeling ervan naar het huidige European Journal of Plant Pathology, dat in 2017 een speciale Westerdijk-editie uitbracht.

Kleurrijke voorzitter

Het aantal leden van de vereniging is in de voorzittersperiode van Johanna Westerdijk bijna verdubbeld, waarschijnlijk als gevolg van de toegenomen belangstelling voor de landbouw in de wederopbouwjaren. In 1951 trad Johanna Westerdijk af als voorzitter. Ze had de vereniging in de naoorlogse jaren bij elkaar gehouden. Ze was een kleurrijke voorzitter die de vergaderingen steevast begon met een jodellied, waarna iedereen bij de les was. In 1952 verscheen een speciaal Westerdijk-nummer van het Tijdschrift over Plantenziekten.

Met Jan Ritzema Bos was Johanna Westerdijk, met een loopbaan van bijna een halve eeuw in het vakgebied, een van de grote namen uit de vroege geschiedenis van de plantenziektekunde en dus ook uit de geschiedenis van de KNPV. De inmiddels ‘koninklijk’ geworden vereniging gaat verder met Johanna’s motto’s: ‘Werken en feesten vormt schoone geesten’ en ‘Blijft innoveren, want van een saai en eentonig leven gaat zelfs een schimmel dood’.